ประเพณีบายศรีสู่ขวัญข้าว

ประเพณีบายศรีสู่ขวัญข้าว เป็นประเพณีท้องถิ่นของ ตำบลเขาสามสิบ อำเภอเขาฉกรรจ์ ซึ่งทางจังหวัดสระแก้วร่วมกับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น และชาวตำบลเขาสามสิบ อำเภอเขาฉกรรจ์ จัดขึ้นเป็นประจำทุกปี หลังฤดูเก็บเกี่ยวข้าว เพื่อเป็นการขอขมา และขอบคุณแม่โพสพ หรือเทพีแห่งข้าว และยังมีความเชื่อกันว่าจะทำให้ชาวนาได้ผลผลิตข้าวอุดมสมบูรณ์ตลอดไป โดยทุกหมู่บ้านจะตกแต่งขบวนรถอย่างสวยงาม พร้อมขบวนเซิ้ง นางรำ เพื่อมาประกวดกัน โดยอัญเชิญรูปหล่อแม่โพสพมาไว้ตรงกลางประรำพิธี เพื่อประกอบพิธีสงฆ์ พิธีบายศรี ซึ่งการทำบายศรีสู่ขวัญข้าวจะทำก่อน นำข้าวเปลือกเก็บใส่ยุ้ง หรือเปิดยุ้ง หรือนำข้าวเปลือกไปสีเป็นข้าวสารเพื่อหุงรับประทาน หรือซื้อขายกัน โดยชาวนาจะนำข้าวที่นวดแล้วมากองรวมกัน หรือนำรวงข้าวมาถักทอเป็นรูปต่างๆ ประดับกองข้าวต่อหน้ารูปปั้นพระแม่โพสพ โดยหมอขวัญ หลังจากนั้นก็เป็นการละเล่นพื้นบ้านและร่วมรับประทาน อาหารร่วมกัน ถือว่าเป็นเพื่ออนุรักษ์ขนบธรรมเนียมประเพณีวัฒนธรรมในท้องถิ่นให้คงอยู่สืบไป โดยภายในงานได้จัดให้มีการประกวดพันธุ์ข้าว ประกวดตกแต่งขบวนรถแห่ การประกวดทำบายศรี การออกร้านแสดงสินค้าพื้นบ้าน นวัตกรรมยานยนต์ การแสดงสินค้าเครื่องจักรกลทางการเกษตร นิทรรศการจากหน่วยงานต่างๆ การแข่งขันกีฬาพื้นบ้าน ตลอดจนบริการตรวจสุขภาพผู้สูงอายุ

ประวัติความเป็นมา
ดั้งเดิมประเพณีบายศรีสู่ขวัญข้าวมาจากฮีต 12 ครอง 14 ที่เป็นจารีตประเพณีทั้ง12เดิอน ของคนลาวที่ยึดถือปฏิบัติสืบต่อกันมา ในประเพณีบายศรีสู่ขวัญข้าว ในบางท้องถิ่นจะเรียกว่า บุญคูณลาน(แถบภาคตะวันออกเฉียงเหนือ) ,บุญกองข้าว (แถบภาคตะวันออก) การทำบายศรีสู่ขวัญข้าว ก่อนนำข้าวเข้ายุ้งฉางเพื่อเก็บไว้บริโภคและค้าขายต่อไป เป็นพิธีที่เชื่อกันว่าจะทำให้ชาวนาได้ผลผลิตข้าวอุดมสมบูรณ์ตลอดไปชาวตำบลเขาสามสิบ ซึ่งถือว่าเป็นประเพณีของเกษตรกรผู้ประกอบอาชีพทำนา

ลักษณะประเพณี
ประเพณีบายศรีสู่ขวัญข้าว คือก่อนที่จะนำข้าวที่นวดแล้วไปเก็บที่ยุ้งฉาง จะมีการทำบุญนิมนต์พระสงฆ์มาสวดเพื่อให้เกิดความเป็นศิริมงคล โดยอัญเชิญรูปหล่อแม่โพสพมาไว้ตรงกลางประรำพิธี เพื่อประกอบพิธีสงฆ์ พิธีบายศรี โดยหมอขวัญ หลังจากนั้นก็เป็นการละเล่นพื้นบ้านและร่วมรับประทานอาหารร่วมกัน และจัดทำขึ้นเพื่อเป็นการบูชาพระแม่โพสพที่หล่อเลี้ยงมวลมนุษยชาติ และเพื่อความเป็นสิริมงคลแก่ชาวนาผู้ปลูกข้าว ซึ่งจะกระทำในช่วงหลังฤดูกาลเก็บเกี่ยวช่วงขึ้น 3 ค่ำเดือน 3 ของทุกปี

วัตถุประสงค์
เพื่อความเป็นสิริมงคลของเกษตรกรผู้ประกอบอาชีพทำนา ในตำบลเขาสามสิบ รวมถึงเป็นการอนุรักษ์และส่งเสริมขนบธรรมเนียม ประเพณีบายศรีสู่ขวัญข้าวตำบลเขาสามสิบ

สถานที่
ตำบลเขาสามสิบ อำเภอเขาฉกรรจ์ ต.เขาสามสิบ อ.เขาฉกรรจ์ จ.สระแก้ว 27000